Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. "Prawo ochrony ¶rodowiska".
Zmiany po 1989r. warunków spo³eczno-ekonomicznych, konieczno¶æ spe³nienia wymagañ dostosowania do prawa wspólnotowego oraz wyra¼nego odzwierciedlenia zobowi±zañ Polski w dziedzinie ochrony ¶rodowiska leg³y u podstawy opracowania nowej ustawy o ochronie ¶rodowiska - "Prawo ochrony ¶rodowiska". Ustawa ta zosta³a uchwalona przez Sejm RP w dniu 27 kwietnia 2001r., podpisana przez Prezydenta RP i zamieszczona w Dzienniku Ustaw Nr 62 poz. 627 z 2001r.
Ustawa ta jest podstawowym aktem prawnym w systemie polskiego prawa ochrony ¶rodowiska i porz±dkuj±cym ten system. Przy dostosowywaniu nowej ustawy do prawa wspólnotowego wziêto pod uwagê podstawowe i pochodne akty prawne Unii Europejskiej, w tym odno¶ne Dyrektywy, Decyzje, opinie, umowy, Konwencje i Traktaty miêdzynarodowe. Stworzono równie¿ m.in. podstawê do wdro¿enia poszczególnych Dyrektyw UE dotycz±cych ochrony ¶rodowiska - do prawa polskiego.
Wa¿niejsze zespo³y zagadnieñ regulowanych ustaw± "Prawo ochrony ¶rodowiska"
1) Polityka ekologiczna oraz program ochrony ¶rodowiska i zrównowa¿onego rozwoju
Podstawowym dokumentem w ochronie ¶rodowiska bêdzie "Polityka ekologiczna pañstwa" opracowana przez ministra w³a¶ciwego do spraw ¶rodowiska, przedk³adana raz na cztery lata przez Radê ministrów do zatwierdzenia przez Sejm RP. Z wykonania polityki ekologicznej równie¿ co cztery lata w³a¶ciwy minister przedk³ada sejmowi odpowiedni raport. Dla realizacji polityki ekologicznej pañstwa opracowywane bêd± programy ochrony ¶rodowiska: wojewódzkie, powiatowe i gminne, z których raporty sporz±dzane bêd± co 2 lata. Ustawa zawiera równie¿ wszystkie g³ówne ustalenia Dyrektywy 90/113/WE w sprawie swobodnego dostêpu do informacji o ¶rodowisku oraz Konwencji o dostêpie do informacji udziale spo³eczeñstwa w procesach decyzyjnych z zakresu ochrony ¶rodowiska, podpisanej w 1998r. w Aarhus. Zosta³ zagwarantowany dostêp do w/w informacji osobom fizycznym i prawnym bez wzglêdu na obywatelstwo lub interes prawny. Ustawa stwarza równie¿ podstawy prawne pod pañstwowy monitoring ¶rodowiska oparty na podstawie pomiarów, danych statystycznych oraz pomiarów i ewidencji dokonywanych przez odpowiednie podmioty. Pro-spo³eczny charakter ustawy przejawia siê równie¿ w przewidzianej obligatoryjnej procedurze przeprowadzania konsultacji spo³ecznych w przypadku realizacji przedsiêwziêæ stanowi±cych potencjaln± uci±¿liwo¶æ dla ¶rodowiska. Wprowadzono równie¿ prawne ograniczenia reklamy propaguj±cej model konsumpcji sprzeczny z zasadami ochrony ¶rodowiska.
G³ównym celem przegl±du poszczególnych rozdzia³ów ustawy: "Prawo ochrony ¶rodowiska" jest przybli¿enie zainteresowanym zagadnieñ zwi±zanych z emisj± (wprowadzeniem do powietrza bezpo¶rednio lub po¶rednio) ha³asu rozumianego, jako d¼wiêki o czêstotliwo¶ci od 16 Hz do 16000 Hz generowane w czasie eksploatacji instalacji , urz±dzeñ technicznych, ¶rodków transportu i obiektów budowlanych. Przez oddzia³ywanie ha³asu na ¶rodowisko nale¿y równie¿ rozumieæ oddzia³ywanie na zdrowie ludzi. Przeciwdzia³anie zanieczyszczeniom t.j. emisji szkodliwej dla zdrowia ludzi (w tym ha³asem), podejmowanie dzia³añ umo¿liwiaj±cych zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej jest podstawowym zadaniem regulacji prawnych ochrony ¶rodowiska.
Poziom ha³asu w powietrzu znajduj±cym siê w troposferze (z wy³±czeniem wnêtrz budynków i miejsc pracy) okre¶la siê jako równowa¿ny poziom d¼wiêku A wyra¿ony w decybelach (dB). Przez standardy emisyjne rozumie siê tu dopuszczalne wielko¶ci emisji.
Ustawa przyjê³a stosowan± w Unii Europejskiej generaln± zasadê, ¿e kto powoduje zanieczyszczenie ¶rodowiska ten ponosi koszty usuniêcia zanieczyszczenia.
¬ród³em informacji o ¶rodowisku jest g³ównie pañstwowy monitoring ¶rodowiska, który stanowi system pomiarów, ocen i prognoz stanu ¶rodowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji w ¶rodowisku. Badania monitoringowe, w tym ha³asu, przeprowadza siê w sposób cykliczny. Monitoring przeprowadza Inspekcja Ochrony ¦rodowiska dzia³aj±ca na podstawie odrêbnej ustawy. Do pomiarów poziomu emisji energii do ¶rodowiska (w tym ha³asu), oprócz organów administracji, zobowi±zane s± równie¿ podmioty korzystaj±ce ze ¶rodowiska na mocy prawa lub decyzji. Bazy danych w zakresie emisji, prowadz± organy administracji terenowej - wojewodowie i starostowie. Dostêpno¶æ do tych danych okre¶li rozporz±dzenie w³a¶ciwego ministra ds. ¶rodowiska.
Wszelkie decyzje administracyjne dotycz±ce ¶rodowiska podejmowane s± z udzia³em spo³eczeñstwa (osób fizycznych i organizacji spo³ecznych) poprzez publiczn± informacjê o wnioskach o wydanie i wydaniu decyzji. Wszelkie planowane przedsiêwziêcia maj±ce znacz±co oddzia³ywaæ na ¶rodowisko wymagaj± przeprowadzenia postêpowania dotycz±cego oceny tego oddzia³ywania. przed udzieleniem wskazañ i zezwoleñ lokalizacyjnych. Postêpowanie w tej sprawie przeprowadza organ administracji w³a¶ciwy do wydania danej decyzji. Decyzje podejmowane s± po uzgodnieniu z organem ochrony ¶rodowiska. Rada Ministrów okre¶li w drodze rozporz±dzenia rodzaj przedsiêwziêæ, dla których do wniosku o lokalizacjê niezbêdne jest do³±czenie raportu o przewidywanym oddzia³ywaniu przedsiêwziêcia na ¶rodowisko.
Zapewnienie warunków utrzymania równowagi przyrodniczej i racjonalnej gospodarki zasobami ¶rodowiska dokonuje siê ju¿ na etapie tworzenia planów zagospodarowania przestrzennego gmin, które powinny obejmowaæ warunki w zakresie ochrony powietrza, wód, gleby, ochrony przed ha³asem, wibracjami i polami elektromagnetycznymi.
W granicach administracyjnych miast oraz w obrêbie zwartej zabudowy wsi jest zabroniona budowa zak³adów stanowi±cych zagro¿enie dla zdrowia i ¿ycia ludzi. Oddanie do u¿ytku nowozbudowanego obiektu budowlanego, zespo³u obiektów lub instalacji mo¿e zostaæ dokonane przy spe³nieniu zgodno¶ci uzyskanych parametrów dotycz±cych emisji z parametrami okre¶lonymi w pozwoleniu.
Dzia³ V Ustawy po¶wiêcony jest wy³±cznie ochronie przed ha³asem zdefiniowanej jako zapewnienie jak najlepszego stanu akustycznego ¶rodowiska poprzez:
- utrzymanie poziomu ha³asu poni¿ej dopuszczalnego lub na tym poziomie,
- zmniejszenie poziomu ha³asu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest osi±gniêty.
Dopuszczalne poziomy ha³asu dla ró¿nego charakteru zabudowy ¶rodowiska i terenu oraz pory dnia i nocy zostan± okre¶lone przez ministra w³a¶ciwego do sprawa ochrony ¶rodowiska w porozumieniu z ministrem zdrowia - w drodze rozporz±dzenia. Dla aglomeracji i terenów na których poziom ha³asu przekracza poziom dopuszczalny prowadzi siê pañstwowy, obowi±zkowy (gestia starosty) monitoring ¶rodowiska i sporz±dza co 5 lat mapê stanu akustycznego, w tym mapê terenów zagro¿onych ha³asem. Rada powiatu ustala program dzia³añ dostosowawczych dla danego terenu w gminnych (miejscowych) planach zagospodarowania bior±c pod uwagê poziom emisji ha³asu.
Rada powiatu w drodze uchwa³y mo¿e ograniczyæ lub zakazaæ u¿ywania jednostek p³ywaj±cych lub niektórych ich rodzajów na zbiornikach powierzchniowych wód stoj±cych lub p³yn±cych dla zapewnienia odpowiednich warunków akustycznych na danym terenie.
W³a¶ciwy minister do spraw ¶rodowiska okre¶li w drodze rozporz±dzenia warto¶ci progowe poziomów ha³asu, których przekroczenie powoduje zaliczenie obszaru, na którym poziom ha³asu przekracza poziom dopuszczalny do kategorii terenu zagro¿onego ha³asem. Dla takich terenów tworzy siê programy dzia³añ dostosowawczych (w drodze rozporz±dzenia wojewody). Szczegó³owe wymagania w zakresie programu ochrony ¶rodowiska przed ha³asem okre¶li minister w³a¶ciwy do spraw ¶rodowiska - w drodze rozporz±dzenia.
Bardzo wa¿nym postanowieniem Ustawy dotycz±cym m.in. obszarów zanieczyszczonych ha³asem (trasy komunikacyjne, lotniska) jest ustanowienie t.zw. "obszarów ograniczonego u¿ytkowania" i "ograniczonego korzystania z nieruchomo¶ci", dla których to sytuacji przewidziano odpowiedni tryb odszkodowawczy.
W ramach przeciwdzia³ania zanieczyszczeniom ¶rodowiska (wprowadzanie energii lub substancji) ustawa precyzuje, ¿e eksploatacja instalacji oraz urz±dzenia zgodnie z wymogami ochrony ¶rodowiska jest obowi±zkiem ich w³a¶ciciela, a w przypadku linii komunikacyjnych i portów lotniczych - zarz±dzaj±cych nimi. Wynikaj± z tego okre¶lone obowi±zki dla w³a¶cicieli i zarz±dzaj±cych w zakresie organizacji pracy tych instalacji i urz±dzeñ, odpowiedniej informacji oraz przeciwdzia³anie powstaj±cym szkodom. Przyjmuje siê generaln± zasadê, ¿e eksploatacja instalacji lub urz±dzenia nie powinna powodowaæ przekroczenia okre¶lonych standardów emisyjnych, a przekroczenie tych standardów powinno wynikaæ z uzasadnionych potrzeb technicznych i nie mo¿e wystêpowaæ d³u¿ej ni¿ jest to niezbêdnie konieczne. Standardy emisyjne z instalacji okre¶la w drodze rozporz±dzenia minister w³a¶ciwy do spraw ¶rodowiska w porozumieniu z ministrem w³a¶ciwym do spraw gospodarki. Standardy w zakresie emisji ha³asu okre¶la siê jako dopuszczalny poziom mocy akustycznej instalacji.
Prowadz±cy instalacjê oraz u¿ytkownik urz±dzenia s± zobowi±zani do okresowych pomiarów emisji ha³asu oraz ewidencjonowania otrzymanych wyników i przechowywania ich przez okres 5 lat.
Wymagania w w/w zakresie zostan± okre¶lone w rozporz±dzeniu ministra w³a¶ciwego do spraw ¶rodowiska. Wyniki otrzymanych pomiarów (w okre¶lonych przypadkach) prowadz±cy instalacjê przedk³ada organowi ochrony ¶rodowiska. W przypadku przekroczenia standardów emisyjnych organ ochrony ¶rodowiska mo¿e na³o¿yæ obowi±zek prowadzenia pomiarów emisji o czêstotliwo¶ci wiêkszej ni¿ przewidziano w ustawie i odpowiednim rozporz±dzeniu.
Instalacje pod wzglêdem emisji (energii i substancji) dziel± siê na wymagaj±ce w tym zakresie pozwolenia i niewymagaj±ce, zgodnie z odpowiednim rozporz±dzeniem ministra w³a¶ciwego do spraw ¶rodowiska. Wynikaj± st±d okre¶lone wymagania dla w³a¶cicieli lub zarz±dzaj±cych tymi instalacjami. Generalnie ustala siê, ¿e pozwolenie na emitowanie ha³asu do ¶rodowiska jest wymagane, gdy ha³as w ¶rodowisku przekracza poziomy dopuszczalne, okre¶lone w odno¶nym rozporz±dzeniu.
Ustawa zakazuje u¿ywania okre¶lonych instalacji lub urz±dzeñ nag³a¶niaj±cych na publicznie dostêpnych terenach miast, terenach zabudowanych oraz na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe (poza niektórymi wyj±tkami).
W dziale III Ustawy omówione zosta³y warunki eksploatacji dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk i portów oraz stosowanie rozwi±zañ technicznych i organizacyjnych w celu obni¿enia poziomów emisji.
Eksploatacja instalacji powoduj±ca emisjê (energii i substancji) jest dozwolona po uzyskaniu pozwolenia, je¿eli jest ono wymagane. Pozwolenia udziela organ ochrony ¶rodowiska, w okre¶lonym trybie. Pozwolenia wydawane s± na czas okre¶lony - nie d³u¿szy ni¿ 10 lat. Pozwolenie, w okre¶lonych Ustaw± przypadkach mo¿e byæ cofniête lub ograniczone.
Dla instalacji powoduj±cej zanieczyszczenie poszczególnych elementów ¶rodowiska w du¿ej skali - przewidziano udzielenie t.zw. pozwoleñ zintegrowanych (Rozdzia³ 4).
Dzia³ III Ustawy ustala tryb wymierzania kar administracyjnych m.in. w przypadkach przekroczenia okre¶lonych w pozwoleniach, poziomów ha³asu, a Art. 329 - 361 okre¶laj± odpowiedzialno¶æ karn±.
W tytule VII Dziale I zosta³y okre¶lone organy administracji do spraw ochrony ¶rodowiska oraz ich uprawnienia i zakres obowi±zków. S± to:
- wójt, burmistrz lub prezydent miasta,
- starosta,
- wojewoda,
- Minister w³a¶ciwy do spraw ¶rodowiska.
W Dziale II okre¶lono instytucje ochrony ¶rodowiska oraz ich zakresy dzia³añ s± to:
- Pañstwowa Rada Ochrony ¦rodowiska,
- Komisja do spraw ocen oddzia³ywania na ¶rodowisko,
- fundusze ochrony ¶rodowiska i gospodarki wodnej,
W tytule VIII omówione zosta³y warunki i tryb prowadzenia t.zw. "Dzia³añ dostosowawczych w przypadkach instalacji znacz±co oddzia³ywuj±cych na ¶rodowisko.
2) Projekt Rozporz±dzenia Rady Ministrów w sprawie wymagañ zasadniczych dla urz±dzeñ u¿ywanych na zewn±trz pomieszczeñ w zakresie emisji ha³asu do ¶rodowiska
Jednym z g³ównych i niezbêdnych warunków funkcjonowania przysz³ego, krajowego systemu oceny zgodno¶ci zharmonizowanego z systemem obowi±zuj±cym we Wspólnocie Europejskiej jest wdro¿enie do prawa polskiego Dyrektyw przenosz±cych unijne procedury zgodno¶ci oraz pozosta³e zespo³y t.zw. wymagañ zasadniczych. Zgodnie z polskim systemem prawnym odbywa siê to w drodze Rozporz±dzenia Rady Ministrów.
Odno¶ne Rozporz±dzenia Rady Ministrów s± opracowywane i podejmowane na podstawie Art. 6 ustawy z dnia 28 kwietnia 2000r. o systemie oceny zgodno¶ci, akredytacji oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 43 poz. 489 z 2001r. Nr 63 poz.636). W ten sposób postanowienia zawarte w Dyrektywach staj± siê prawem po wdro¿eniu ich do prawa krajowego.
W/w ustawa w Art. 6 ust. 1 ustala, ¿e ocenie zgodno¶ci z wymaganiami zasadniczymi podlegaj± wprowadzane do obrotu wyroby, które mog± stwarzaæ zagro¿enie albo s³u¿± ochronie lub ratowaniu ¿ycia, zdrowia, mienia lub ¶rodowiska objête innymi ustawami lub przepisami ustalonymi w Art. 6 ust. 2 i 3. Zgodnie z ust. 2 Rada Ministrów okre¶la w drodze Rozporz±dzenia wymagania zasadnicze (transponowane z odno¶nych Dyrektyw Unii Europejskiej) dla wyrobów podlegaj±cych ocenie zgodno¶ci, warunki i tryb dokonywania oceny zgodno¶ci oraz sposób znakowania wyrobów wymienionych w ust. 1 o ile nie zosta³y okre¶lone w odrêbnych przepisach. W wydawanych Rozporz±dzeniach RM okre¶la siê równie¿, w której fazie tworzenia wyrobu nastêpuje ocena zgodno¶ci oraz wybór procedury zgodno¶ci w zale¿no¶ci od stopnia zagro¿enia stwarzanego przez wyrób.
W przypadku transpozycji do prawa polskiego postanowieñ Dyrektywy 2000/14/WE Rozporz±dzenie Rady Ministrów (projekt) uszeregowuje i systematyzuje jej zasadnicze wymagania zgodnie z regu³ami polskich opracowañ prawnych oraz zapewnienia czytelno¶ci poszczególnych postanowieñ bez naruszania ich rzeczywistych znaczeñ i zakresu uregulowañ prawnych.
W zakresie procedur oceny zgodno¶ci Rozporz±dzenie w ¶lad ustaleñ Dyrektywy 2000/14/WE przewiduje nastêpuj±cy tryb postêpowañ w zale¿no¶ci od rodzaju urz±dzeñ:
1) dla urz±dzeñ podlegaj±cych ograniczeniom emisji ha³asu wyszczególnionych w za³±czniku nr 1 do Rozporz±dzenia:
- okresow± kontrolê zgodno¶ci urz±dzenia z dokumentacj± techniczn± i sprawdzenie urz±dzenia w fazie jego produkcji
przez jednostkê notyfikowan± (w sposób okre¶lony w odpowiednim paragrafie Rozporz±dzenia),
- ocena zgodno¶ci urz±dzenia z wymaganiami zawartymi w Rozporz±dzeniu przez jednostkê notyfikowan± z wydaniem
certyfikatu zgodno¶ci (tryb okre¶lony odpowiednim paragrafie Rozporz±dzenia),
- sprawdzenie systemu zapewnienia jako¶ci u producenta przez jednostkê notyfikowan± oraz sprawowanie nadzoru
przez tê jednostkê nad prawid³owym dzia³aniem tego systemu w sposób okre¶lony w odpowiednim paragrafie
Rozporz±dzenia,
2) Dla urz±dzeñ podlegaj±cych tylko oznaczeniu gwarantowanego poziomu mocy akustycznej (LVA) wyszczególnionych w za³±czniku nr 2 do Rozporz±dzenia:
- przeprowadzenie procedury opartej na deklarowaniu zgodno¶ci przez producenta lub jego upowa¿nionego przedstawiciela polegaj±cej na w³asnej wewnêtrznej kontroli projektu, produkcji i dokumentacji i sporz±dzeniu
Deklaracji zgodno¶ci WE oraz oznakowania znakiem zgodno¶ci CE i umieszczenie oznaczenia gwarantowanej wielko¶ci mocy akustycznej,
Urz±dzenia takie podlegaj± podczas ich eksploatacji nadzorowi producenta lub jego upowa¿nionego przedstawiciela w zakresie gwarantowanej wielko¶ci mocy akustycznej. Za³±czniki nr 1 i nr 2 Rozporz±dzenia zawieraj± jednocze¶nie identyfikacjê (krótkie okre¶lenia) przedmiotowych urz±dzeñ.
Rozporz±dzenie ustala ramowy zakres dokumentacji technicznej niezbêdny dla procedur oceny zgodno¶ci oraz zakres niezbêdnych informacji, które powinna zawieraæ Deklaracja zgodno¶ci WE.
Oddzielnie omówione s± warunki i sposób umieszczania oznakowañ CE oraz oznaczeñ gwarantowanego poziomu mocy akustycznej.
Rozporz±dzenie postanawia, ¿e producenci urz±dzeñ wyszczególnionych w za³±czniku nr 1 zmniejsz± dopuszczalny poziom emisji ha³asu tych urz±dzeñ do poziomów dopuszczalnych (patrz tabela nr 2 lub za³±cznik nr 5 projektu Rozporz±dzenia).
1) w etapie I - od 1 stycznia 2004r.
2) w etapie II - od 1 stycznia 2006r.
Za³±cznik nr 3 do Rozporz±dzenia zawiera metody pomiaru ha³asu emitowanego przez urz±dzenia oparte na przywo³ywanych normach zharmonizowanych i podanych dla poszczególnych urz±dzeñ uzupe³nieniach i wyja¶nieniach.
Za³±cznik nr 4 do Rozporz±dzenia podaje wzór oznakowania urz±dzeñ (znak CE) i oznaczenie gwarantowanego poziomu mocy akustycznej (LVA).
|
